Overeenkomst,
Compareerden etc. Geertghe Dircx weduwe van zaliger Abraham Claesz geassisteert. met als haren voogd in desen gecooren ter eenre, ende den eersamen wijtvermaerden schilder Rembrant van Rhijn ter andere zijde, verclarende ende bekennende d'voornoemde. Geertghe Dircx hoe dat zij 't soontge van den voornoemde Rembrant genaemt van Rhijn jonger sijnde hadde droogh gemint ende daer nae een geruijmen tijd gewoont bij den voornoemde Rembrant, ende haer goederen die doch weijnich ende nochtans haer niet en kennen voeden meestende tsijnen huijse gewoonen, al twelck haer beweeght heeft dat zij op den vierentwintichsten januarij 1648 voor mij notario al haer goed 'twelck sij soude mogen comen natelaten gemaeckt heeft op Rembrants voorschreven soontje van Rhijn.
Ende alsoo d'voornoemde Geertje Dircx tsedert dat sij gegaen is uijten huijsen van Rembrant op een camer woonen bevint dat zij van haere middelen niet eerlijck totten eijnde haeres levens en soude kennen leven maer geschapen de selve in corten tijd altemael te verteeren ende te niet souden loopen.
Soo hadde zij aende voornoemde hare gewesene meester Rembrant versocht tot behoudenis van haer ende hare middeltgens met haer in te gaen een accoord, twelck Rembrant consenterende verclaerden sijluiden metten anderen onwederroepelijck geaccordeert ende verdragen te sijn soo sijlieden accordeerden ende verdroegen mitsdesen in navolgende maniere te wetene:
Eerstelijck sal d'voornoemde Rembrant van Rhijn aende voorschreven Geertghe Dirckx soo nu soo dan tusschen dit ende nieuwe jaer eerstcomende om haer goed dat verset is van silver ende gout wederom te lossen ende haer alsoo tenemalen te redden onder de cortinge van't 'tgunt hij haer reets heeft verschoten, noch soo veele geven dattet samen bedragende de somme van twee hondert carolus guldens eens.
Ende daeren boven noch tot haer eerlijck onderhout ende alimentatie jaerlijcx de somme van hondert ende 'tsestich carolus guldens haer leven langh gedurende ende langer niet in te gaen op den achtentwintichsten junij anno xvi vijftich eerstcomende ende te betalen telckens ten eijnde van ijder jaer.
Ende dit voor ende in voller betalinge van alle gelden ende pretensien die voornoemde Geertghe Dirckx onder haer meester voornoemdt eenichsints gehad heeft ofte soude mogen hebben, als oock 'tgunt zij op hem in eenigerleij manieren soude kennen pretenderen tsij uijt wat oorsaecke tselve soude mogen wesen niets uijtgesondert bedacht off onbedacht onder desen uijtdruckelijcke conditie nochtans dat het testament 'twelck zij Geertge Dirckx op den xxiiiien januarij anno 1648 voor mij notaris ende seeckere getuijgen heeft gemaeckt ten behoeve van het soontghe van de voorschreven Rembrant van Rhijn sal blijven onverbreeckelijck, gelijck zij tot seeckerheijt vandien bij desen tselve is approberende.
Te niet doende allen anderen makingen van uijterste willen, bij haer tsedert tot date deses toe, ofte oock voort maecken vant voorschreven. testament gemaeckt heeft. Belovende voorts zij Geertge Dirckx haer nu soo te comporteren ende eerlijck te dragen dat d'roosringh
met diamanten neffens al haer ander goet datse tegenwoordich noch is hebbende, ende mede tgunt sij metten voornoemde: penninghen lossen sal op haer overlijden vrij ende onbelast bij haer sal nagelaten werden.
Is mede geaccordeert dat de hondert tzestich guldens sjaers noch haer ander goet niet en sal mogen werden aengesproocken ofte uijtgewonnen voor eenige hoedanige schulden bij Geertge Dirckx gemaeckt ofte hier nae te maecken onder die conditie staet Rembrant haer d'selve toe te geven ende anders niet.
Belovende partijen ten wederzijden elckx int zijne desen accoorde nae te komen onverbreeckelijckzonder hier nae eenige pretensie meer op malcanderen te maecken tsij waer uijt tselve soude mogen wesen.
Onder verbant ende renunciatie als na rechte,
Op peene soo Giertge Dirckx contrarie doet van te sullen metter daet vervallen vande voorschreven. hondert zestich gul sjaers ende daerenboven noch datelijck uijt te keeren al tgunt zij ontfangen soude mogen hebben zonder echter eenich pretens te mogen maecken.
Verklaring 1 october 1649
Compareerde etc. Hendrickje Stoffels vrijster out 23 jaren ende heeft bij haere vrouwe waerheijt in plaetse ende onder presentatie van eede ten versoecke vanden edele Rembrant van Rhijn schilder geattesteert ende verclaert soo sij attesteerde ende verclaerde mits desen hoe waer is.
Dat op den xven junij lestleden (als wanneer Geertghe Dircx weduwe van zaliger Abraham Claesz Trompetter was in sijn leven, die aldaer eenighe tijdt hadde gewoont ende wilde van daer scheijden ende van hem afgaen) d voornoemde requirant ende d'selve Geertghe Dircx in presentie van haar comparante ende van Trijntje Harmans huijsvrou hebben gemaeckt (over eenighe differentien die den requirant op haer hadde) accoort in volgende manieren te wetene:
Dat d'voornoemde requirant heeft toegestaen dat zoo haest 'tnavolgende accoord den rech.ten genoech zijnde gestelt ende bevesticht soude sijn geweest, aen de voorschreven Geertge Dircx indien sijt van noode hadde noch soude adsisteren jaerlicx tsijner discretie tot haer eerlijcke nootdrufticheijt.
Onder die conditie nochtans dat het testament 'twelck zij. ten voordele van des requirants soontge doen gemaeckt hadde voor mij notaris soude moeten blijven onverandert sonder arch ofte list in Amstelredamme desen eersten octobris anno xvi negenenveertich ter presentie van Jacob de Winter mede notaris ende Daniel Beuckelaer poorteren etc. getuijgen etc.
Uitspraak 23 october 1649
Geertie Dircx weduwe, eijsscherse contra Rembrant van Rijn, gedaechde d'eysscherse verclaert dat de gedaechde haer mondelijcke trouwbeloften heeft gedaen ende haer daer over een rinck gegeven zeijt daer boven van hem beslapen te sijn tot diverse reijsen, versoeckt vanden gedaechde getrout te mogen werden, ofte andersins dat hij haer on.derhout doe.
De gedaechde ontkent d'eijsscherse beloften van trouw gedaen te hebben, maer verclaert niet te behoeven te bekennen, dat hij bij haer heeft geslapen, zeijt voorders dat d'eijsscherse t'selve doceert ende doe blijcken.
Naer verblijff van perthijen geven commissarissen als goede mannen voor uijtspraeck, dat de gedaechde sal uijtkeren aende eijsschersse in stede van hondert ende sestich gulden, de somme van tweehondert carolus guldens, ende dat jaerlijx geduijrende haer leven, blijvende voort alles conform het contract, bij de gedaechde in judicio overgeleijt van date den 14en octobris anno 1649 onder de hand van Lourens Lamberti notaris publicq alhier ter stede gepasseert, actum den 23en october anno 1649, presentibus Bernhart Schellinger, Cornelis Abba ende Jacob Hinlopen.
Bron: Archief Amsterdam.